Stabat Mater Karl Jenkins
- Cantus lacrimosus
Stabat Mater dolorosa
juxta crucem lacrimosa,
dum pendebat Filius.
Cujus animam gementem,
contristatam et dolentem,
pertransivit gladius.
0 quam tristis et afflicta
f uit ill a benedicta
mater Unigeniti!
Quae maerebat et dolebat
pia Mater dum videbat
nati poenas incliti.
At the cross her station keeping,
stood the mournful mother weeping,
close to Jesus to the last.
Through her heart, his sorrow sharing,
all his bitter anguish bearing,
now at length the sword has passed.
0 how sad and sore distressed
was that Mother, highly blest,
of the sole-begotten One.
Christ above in torment hangs,
she beneath beholds the pangs
of her dying glorious Son.
Incantation (Arabic)
Salli li ajlinaa,
ya qaddisa Maryam,
ya walidat Allah,
al adharaal adhara,
salli li ajlinaa.
Pray for us,
0 Holy Mary,
0 mother of God,
0 virgin of virgins,
pray for us.
- Vidit Jesum in tormentis
Quis est homo qui non fleret,
Matrem Christi si videret
in tanto supplicio?
Quis non posset contristari,
Christi Matrem contemplari
dolentum cum Filio?
Pro peccatis suae gentis
vidit Jesum in tormentis,
et flagellis subditum.
Vidit suum dulcem natum
moriendo desolatum,
dum emisit spiritum.
Eia Mater, {ons amoris,
me sentire vim doloris
fac, ut tecum lugeam.
Fae, ut ardeat cor meum
in amando Christum Deum,
ut sibi complaceam.
Is there one who would not weep,
whelmed in miseries so deep,
Christ’s dear Mother to behold?
Can the human heart refrain
from partaking in her pain,
in that Mother’s pain untold?
For the sins of his own nation,
she saw Jesus wracked with torment,
all with scourges rent.
She beheld her tender child,
saw him hang in desolation,
till his spirit forth he sent.
0 thou Mother! fount oflove!
Touch my spirit from above,
make my heart with thine accord:
make me feel as thou hast felt;
make my soul to glow and melt
with the love of Christ my Lord.
- Lament (Carol Barratt)
Feeling all the grief and sorrow
We live life with shadows in our hearts
and minds, |
with tears that wait to fall when sorrow
in the world is more than we can truly bear.
We hear the cries of children, we see death cast
shadows on their hearts and minds,
as mothers in their grief stand crying,
weeping, weeping, crying,
crying, weeping, weeping for this world.
On our bed of thorns such sorrow must surely end,
our tears can wash away the sins of the world,
no more crying, weeping, weeping, crying, crying,
weeping, weeping in this world,
this world.
- Sancta Mater
Sancta Mater, istud agas,
crucifixi fige plagas
cordi meo valide.
Tui nati vulnerati
tam dignati pro me pati
poenas mecum divide.
Fae me tecum pie flere
crucifixo condolere,
donec ego vixero
Juxta crucem tecum stare
et me tibi sociare
in planctu desidero.
Holy Mother! pierce me through,
in my heart each wound renew
of my Saviour crucified:
let me share with thee his pain,
who for all my sins was slain,
who for me in torments died.
Let me mingle tears with thee,
mourning him who mourned for me,
all the days that I may live:
by the cross with thee to stay,
there with thee to weep and pray,
is all I ask of thee to give.
- Now my life is only weeping
(Rumi, sung in English & Aramaic)
Barchay balchoordd hasha haina,
sharach barmooth shaooth shra,
barmooth baroof rauvai kal.
Now my life is only weeping,
like a candle melting,
like a flute my cries are song.
- And the Mother did weep
(Karl Jenkins)
Vehauym bachetah (Hebrew)
Lacrimavit Mater (Latin)
Warkath hahi imma (Aramaic)
Kai eklausen he metr (Greek)
- Virgo virginum
Virgo virginum praeclara,
mihi iam non sis amara;
fac me tecum plangere.
Virgin of all virgins blest!
Listen to my fond request:
let me share thy grief divine.
- Are you lost out in darkness?
(anon, sung in English & Aramaic)
Ahtu sheereek bercheshka?
Damkuthak shetkaak dalalam?
Meshar arlam mashma kaalee?
Are you lost out in darkness?
Is your sleep, your silence, endless?
Can you no more hear my voice?
- Ave Verum
Ave verum corpus natum
de Maria Virgine.
Vere passum, immolatum
in cruce pro homine.
Cujus latus perforatum
fluxit aqua et sanguine.
Esta nobis praegustatum
mortis in examine.
Jesu dulcis! Jesu pie,
Fili Mariae.
Amen.
Hail, true body,
born of the Virgin Mary,
truly suffered, sacrificed
on the cross for mankind,
whose pierced side
flowed with water and blood,
be for us a foretaste
in the trial of death.
Sweet Jesus! Blessed Jesus,
Son of Mary.
Amen.
- Fae, ut portem Christi mortem
Fae, ut portem Christi mortem,
passionis fac me sortem
et plagas recolere.
Fae me plagis vulnerari,
Fae me cruce inebriari
et cruore Filii.
Let me, to my latest breath,
in my body bear the death
of your dying son divine.
Wounded with his every wound,
steep my soul till it hath swooned
in his very blood away.
- Paradisi gloria
Flammis ne urar succensus,
per te, Virgo, sim defensus
in die judicii.
Christe, cum sit hinc exire,
da per Matrem me venire
ad palmam victoriae.
Quando corpus morietur,
fac, ut animae donetur
paradisi gloria. Amen.
Alleluia.
Be to me, 0 Virgin, nigh,
lest in flames I burn and die,
in his awful Judgment Day.
Christ, when thou shalt call me hence,
by thy Mother my defence,
by thy cross my victory.
When my body dies,
let my soul be granted
the glory of Paradise. Amen.
Alleuia.
Rhymed translation by Willem Wilmink
De Moeder stond door smart bevangen
en met tranen langs haar wangen
waar haar zoon gekruisigd hing
En het was haar in haar lijden
of een zwaard haar kwam doorsnijden
dat dwars door het hart heen ging.
Hoe verdrietig en verloren
was de toch zo uitverkoren
moeder die hem ‘t leven gaf.
Ze moest klagen, ze moest rouwen
en ze beefde bij ‘t aanschouwen
van zijn vreselijke straf.
Wie voelt er geen tranen komen
die daarheen wordt meegenomen,
waar hij Christus’ moeder vindt?
Wie zou tranen binnenhouden
als hij dat verdriet aanschouwde
van de moeder bij haar kind?
Zij zag wat hij heeft geleden
voor het kwaad dat mensen deden,
zag de zwepen, zag het slaan,
Hoorde ‘t kind, door haar gedragen,
stervende om bijstand vragen,
zag hoe hij is doodgegaan.
Vrouw van liefde en genade,
wil toch op mijn schouders laden
alles wat U lijden doet.
‘k Wil mijn hart aan hem verpanden,
laat mij dan van liefde branden
opdat ik hem zo ontmoet.
Moeder, wil mijn hart bezeren
met de wonden die hem deren,
die zo nederig wilde zijn
Om te lijden voor mijn zonden.
Laat mij lijden aan zijn wonden,
laat mij delen in zijn pijn.
Laat mij huilen aan uw zijde,
laat het kruis ook mij doen lijden
tot ik zelf eens doodgaan moet ‘
k Wil mij naar het kruis begeven
om daar met U mee te leven
in wat hem zo lijden doet.
Stralende, ik moet U eren,
wil U toch niet van mij keren,
laat mij huilend bij U staan.
Laat mij Christus’ dood ervaren,
laat mij in mijn hart bewaren
al wat hem is aangedaan.
Laat zijn pijnen mij genaken,
laat het kruis mij dronken maken
van de liefde voor uw zoon
En wil dan mijn voorspraak wezen
als ik ‘t helse vuur moet vrezen
na het oordeel voor zijn troon.
Laat het kruis over mij waken,
laat zijn dood mij sterker maken,
zodat hij me begeleidt
En mijn ziel, als ‘t lijf moet sterven,
de verrukking doet verwerven
die de hemel ons bereidt.
Amen.
Vertaling latijn nederlands
Stabat Mater dolorosa | 1 | De diepbedroefde Moeder |
Cuius animam gementem | 2 | Haar klagende ziel, |
O quam tristis et afflicta | 3 | O hoe bedroefd en aangedaan |
Quae moerebat et dolebat, | 4 | Die rouwde en treurde, |
Quis est homo qui non fleret, | 5 | Welk mens zou niet huilen |
Quis non posset contristari, | 6 | Wie zou niet mede lijden |
Pro peccatis suae gentis | 7 | Voor de zonden van zijn volk |
Vidit suum dulcem natum | 8 | Zag zij haar geliefde zoon |
Eia Mater, fons amoris | 9 | Ach Moeder, bron van liefde |
Fac, ut ardeat cor meum | 10 | Maak dat mijn hart gaat branden |
Sancta Mater, istud agas, | 11 | Heilige Moeder, zorg ervoor, |
Tui nati vulnerati, | 12 | Van uw gewonde zoon |
Fac me vere tecum flere, | 13 | Laat mij oprecht met u wenen |
Iuxta crucem tecum stare, | 14 | Met U bij het kruis staan |
Virgo virginum praeclara, | 15 | Uitverkoren Maagd der Maagden |
Fac, ut portem Christi mortem | 16 | Laat mij dragen Christus dood |
Fac me plagis vulnerari, | 17 | Laat zijn wonden mij wonden |
Inflammatus et accensus | 18 | In vlam gezet en aangestoken, |
Fac me cruce custodiri | 19 | Laat het kruis mij beschermen |
Christe, cum sit hinc exire, | 19a | Christus, als het tijd is hier te vertrekken |
Quando corpus morietur, | 20 | Als mijn lichaam sterft |
Achtergrond (Wikipedia)
Het Stabat Mater is een van de beroemdste middeleeuws-Latijnse gedichten op de Moeder Gods in haar smart om de gekruisigde Christus. Het is genoemd naar de beginwoorden van het gedicht, Stabat mater dolorosa (Nederlands: ‘De moeder stond bedroefd’).
Geschiedenis
De auteur van het Stabat Mater was waarschijnlijk een franciscaan uit Frankrijk of Italië. Genoemd zijn Johannes Fidenza (1221-1274), de latere kardinaal-aartsbisschop Bonaventura, en John Peckham, een Engelse student van Bonaventura, die twintig jaar in Parijs woonde. Rond de jaren 90 van de 20steeeuw werd het gedicht toegeschreven aan Jacopone da Todi (gest. 1306). In de 15e eeuw kreeg het Stabat Mater de rol van hymne in de katholieke liturgie. Het werd dan gezongen op 15 september, de dag waarop het “Feest van de Zeven Smarten van Maria” werd gevierd. Het Concilie van Trente (1543-1563) besloot echter het Stabat Mater weer uit de liturgie te verwijderen, omdat het te profaan zou zijn (meerstemmige muziek en gebruik van niet-Bijbelse teksten in de liturgie). Het gedicht behoort sinds 1727 op gezag van paus Benedictus XIII weer officieel tot de katholieke misgezangen van het feest van Onze-Lieve-Vrouw van Smarten. Daarnaast werd het sindsdien ook gebruikt als onderdeel van de “Veertien statiën van de Kruisgang” tijdens de Goede week. Er zijn verschillende Gregoriaanse melodieën bekend, van zowel voor als na de invoering van het Stabat Mater als sequentia bij het feest van de Zeven Smarten van Maria.
